Nieuwe Belgische regelgeving voor cryptodienstverleners

Blog

Publicatie van langverwacht koninklijk besluit

De vijfde antiwitwasrichtlijn (5AMLD) introduceerde een verplichting voor bepaalde cryptodienstverleners om zich in te schrijven bij de nationale toezichthouder voor antiwitwasdoeleinden. De Belgische wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten (de antiwitwaswet) vereist daarom sinds augustus 2020 dat cryptodienstverleners zich inschrijven bij de FSMA. Voor de precieze voorwaarden was het echter lange tijd wachten op een afzonderlijk koninklijk besluit. Al die tijd bleef de inschrijvingsverplichting in de praktijk een dode letter.

Met het koninklijk besluit van 8 februari 2022 over het statuut van en het toezicht op aanbieders van diensten voor het wisselen tussen virtuele valuta en fiduciaire valuta en aanbieders van bewaarportemonnees (Crypto-KB) komt hier nu eindelijk verandering in. Het Crypto-KB zal in werking treden op 1 mei 2022.

Verplichte inschrijving bij de FSMA

De inschrijvingsverplichting zal gelden voor de in België gevestigde personen van wie gewone professionele activiteit (ook al is deze aanvullend of bijkomend) bestaat uit het verlenen van diensten voor het wisselen tussen virtuele valuta en fiduciaire valuta, of het aanbieden van bewaarportemonnees op Belgisch grondgebied.

Er is alvast te noteren dat het Crypto-KB niet zal gelden voor wisselverrichtingen tussen virtuele munten onderling. Eveneens moet het gaan om virtuele valuta. Cryptoactiva die enkel een beleggingsfunctie hebben (zogenaamde security tokens), dan wel enkel een gebruiksfunctie hebben (utility tokens of gebruikstokens), worden dus niet beoogd. Automated Teller Machines (ATM’s) waarmee virtuele valuta en fiduciaire valuta kunnen worden gewisseld, komen wel in aanmerking. De personen die dergelijke ATM’s beheren en ervoor verantwoordelijk zijn, zullen zich ook moeten inschrijven bij de FSMA.

Bewaarportemonnees hebben betrekking op diensten om namens klanten cryptografische privésleutels te beveiligen om virtuele valuta aan te houden, op te slaan en over te dragen.

Buitenlandse cryptodienstverleners in België

Ook buitenlandse cryptodienstverleners die actief zijn in België, letten maar beter op. De inschrijvingsverplichting geldt namelijk ook voor entiteiten onder het recht van een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte EER, die in België beschikken over een bijkantoor of een andere vorm van duurzame vestiging.

Voor cryptodienstverleners die gevestigd zijn buiten de EER is er daarentegen een strikt verbod om op Belgisch grondgebied cryptowisseldiensten of bewaarportemonnees aan te bieden. De Belgische wetgever treedt hiermee in de voetsporen van Nederland en anticipeert reeds op gelijkaardige ideeën in het Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende markten in cryptoactiva en tot wijziging van Richtlijn (EU) 2019/1937 (MiCA). Hoewel de Belgische Raad van State de proportionaliteit van het verbod voor dienstverleners uit derde landen in twijfel trok, kiest België er duidelijk voor om entiteiten uit landen die niet noodzakelijk onderworpen zijn aan (gelijkaardige) antiwitwaswetgeving in hun land van herkomst te weren, dit in een sector die sowieso al gevoelig is voor witwaspraktijken.

Inschrijvingsvoorwaarden gelijkaardig aan de financiële sector

Cryptodienstverleners zullen moeten voldoen aan verscheidene voorwaarden om door de FSMA te worden ingeschreven. Daarbij haalde men duidelijk inspiratie uit bestaande vergunningsregimes voor de financiële sector. Zo moeten cryptodienstverleners (dan wel hun effectieve leiding) over de voor de uitoefening van hun functie passende deskundigheid en vereiste professionele betrouwbaarheid beschikken. Ook gelden er minimumkapitaalvereisten en zal de dienstverlener uiteraard de Belgische antiwitwasverplichtingen moeten naleven. Men zal de FSMA ook moeten overtuigen van de geschiktheid van de aandeelhouders in de cryptodienstverlener. Het Crypto-KB gaat met dit alles op sommige punten verder dan voorgeschreven door 5AMLD. Hiermee werd enigszins geanticipeerd op MiCA, waarvan de besprekingen op Europees niveau langer aanslepen dan initieel voorzien. Gereglementeerde financiële instellingen (kredietinstellingen, betalingsinstellingen, beleggingsondernemingen enzovoort) die naast hun hoofdactiviteit ook cryptodiensten aanbieden, zijn vrijgesteld van sommige inschrijvingsvoorwaarden.

De cryptosector in beweging

Met het nieuwe Belgische inschrijvingregime voor cryptodienstverleners wordt eindelijk ten volle gevolg gegeven aan de inschrijvingsverplichting onder 5AMLD. België gaat daarmee meteen ook een stapje verder en liet zich duidelijk inspireren door de op til zijnde MiCA. In hoogst onstabiele tijden – waarbij de cryptosector steeds vaker een aanlokkelijk alternatief lijkt voor de ‘traditionele’ financiële sector – is dit initiatief zeker op zijn plaats. Het blijft niettemin vooral uitkijken naar de finale inwerkingtreding van MiCA zelf. Enkel dan zal er een meer overkoepelend vergunningsregime beschikbaar zijn, dat bovendien een level playing field tussen de EU-lidstaten bewerkstelligt. Tot die tijd dienen cryptodienstverleners én hun klanten zich goed bewust te zijn van de verschillen in nationale regelgeving. Regulatory arbitrage is daarbij een risico.